آیا تا به حال این حس دلهره‌آور را تجربه کرده‌اید که تمام منطق کد پایتون (Python) شما درست باشد، اما با فشردن دکمه “Run” یا اجرا، صفحه ترمینال (Terminal) با یک ارور (Error) یا هیچ خروجی خاصی مواجه شود؟ این کابوس رایج تقریباً گریبان‌گیر هر توسعه‌دهنده‌ای است که پا به دنیای جذاب برنامه‌نویسی پایتون و ابزار قدرتمندی مثل ویژوال استودیو کد (Visual Studio Code – تلفظ: ویژوال استودیو کد) می‌گذارد.

اگر از دست خطاهای آزاردهنده‌ای که مانع اجرا شدن پایتون در VS Code می‌شوند خسته شده‌اید و به دنبال راه‌حلی جامع، از تنظیمات اولیه تا ریزه‌کاری‌های پیشرفته، هستید، جای درستی آمده‌اید.ما در این مقاله تخصصی و در عین حال روان، قرار است تمام جوانب این مشکل رایج، یعنی اجرا نشدن پایتون در vscode، را برای شما باز کنیم.

فرقی نمی‌کند یک مبتدی هستید که برای اولین بار با محیط کدنویسی مواجه شده‌اید، یا یک توسعه‌دهنده میانی (Intermediate) که به دنبال بهینه‌سازی محیط خود است، یا حتی یک برنامه‌نویس حرفه‌ای (Advanced) که می‌خواهد تفاوت‌های محیط‌های مجازی و دیباگینگ (Debugging) حرفه‌ای را درک کند؛ این راهنما تمام پاسخ‌ها، نکات کلیدی، و راه‌حل‌های عملی را در اختیار شما قرار می‌دهد تا با خیال راحت کد بزنید.

چرا ویژوال استودیو کد (VS Code)؟ (یک مقایسه سریع)

اگرچه محیط‌های توسعه یکپارچه (IDE – Integrated Development Environment) متعددی برای پایتون وجود دارند (مانند پای‌چارم (PyCharm – تلفظ: پای‌چارم) یا اسپایدر (Spyder – تلفظ: اسپایدر))، اما VS Code به دلیل سبک بودن، انعطاف‌پذیری بالا، و پشتیبانی عالی جامعه توسعه‌دهندگان، در سال 2025 همچنان یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌هاست. بر اساس آمار Stack Overflow (استک اورفلو) در سال‌های اخیر، VS Code همواره در صدر ابزارهای توسعه‌دهندگان قرار داشته است.

همانطور که می‌بینید، انعطاف‌پذیری و رایگان بودن VS Code آن را به گزینه‌ای ایده‌آل تبدیل کرده است. اما این انعطاف‌پذیری، گاهی اوقات به تنظیمات بیشتری نیاز دارد که باعث بروز مشکلاتی مانند اجرا نشدن پایتون در vscode می‌شود.

قدم اول: تنظیمات اساسی برای مبتدیان (سطح Beginner)

بیش از نیمی از مشکلاتی که کاربران مبتدی با آن مواجه می‌شوند، به دلیل نصب ناقص یا تنظیمات اولیه اشتباه است. اگر در ابتدای مسیر قرار دارید، این بخش حیاتی‌ترین قسمت مقاله برای شماست.

نصب صحیح پایتون و تنظیم Path

اولین و مهم‌ترین قدم، اطمینان از نصب صحیح مفسر پایتون (Python Interpreter – تلفظ: اینترپرتر) است. پایتون یک زبان مفسری است، به این معنی که برای اجرای کد، نیاز به برنامه‌ای دارد که خط به خط آن را بخواند و به زبان ماشین ترجمه کند.

نکته عملی: هنگام نصب پایتون (توصیه می‌شود از آخرین نسخه پایدار، مثلاً Python 3.12 در سال 2025 استفاده کنید)، حتماً و حتماً گزینه “Add Python to PATH” را تیک بزنید.

Path (تلفظ: پث) چیست؟

Path یا مسیر، در اصطلاحات علمی کامپیوتر، مجموعه‌ای از دایرکتوری‌ها (پوشه‌ها) است که سیستم عامل شما برای یافتن فایل‌های اجرایی (مانند python.exe) بدون نیاز به وارد کردن مسیر کامل، در آن جستجو می‌کند. اگر پایتون به Path اضافه نشود، VS Code نمی‌تواند مفسر را پیدا کند و شما با خطای “Python not found” مواجه خواهید شد.

نحوه بررسی:

پس از نصب، Command Prompt (CMD) یا ترمینال را باز کنید و دستور زیر را تایپ کنید:

python –version

اگر نسخه پایتون شما نمایش داده شد (مثلاً Python 3.12.3)، یعنی نصب و تنظیم Path موفقیت‌آمیز بوده است.

نصب اکستنشن (Extension) پایتون در VS Code

ویژوال استودیو کد (VS Code) به طور ذاتی تمام قابلیت‌های مربوط به پایتون را ندارد. اینجاست که مفهوم اکستنشن (Extension – تلفظ: اکستنشن) به میدان می‌آید. اکستنشن‌ها بسته‌های کوچکی هستند که قابلیت‌های جدیدی به VS Code اضافه می‌کنند.

1. VS Code را باز کنید.
2. به بخش Extensions (آیکون چهار مربع) بروید (یا Ctrl+Shift+X را بزنید).
3. “Python” را جستجو کنید.
4. اکستنشن رسمی مایکروسافت (Microsoft) را که معمولاً اولین نتیجه است، نصب کنید. این افزونه قابلیت‌های حیاتی مانند IntelliSense (پیشنهاد کد هوشمند)، اشکال‌زدایی (Debugging)، و انتخاب مفسر را فراهم می‌کند.

انتخاب مفسر (Interpreter) صحیح در VS Code

حتی اگر پایتون را درست نصب کرده باشید، باید به VS Code بگویید که از کدام نسخه پایتون نصب‌شده در سیستم شما استفاده کند. این رایج‌ترین دلیل اجرا نشدن پایتون در vscode برای مبتدیان است.

1. پروژه پایتون خود را در VS Code باز کنید.
2. به پایین و سمت چپ نوار وضعیت (Status Bar) نگاه کنید. باید نام یک مفسر پایتون (مثلاً Python 3.12.3) را ببینید.
3. اگر چیزی ندیدید یا عبارت “No Interpreter Selected” (هیچ مفسری انتخاب نشده) نمایش داده شد، روی آن کلیک کنید.
4. از لیست باز شده، مفسر پایتون نصب‌شده خود را انتخاب کنید. اگر مفسر شما در لیست نبود، از گزینه “Enter path to interpreter” استفاده کنید و مسیر فایل python.exe را وارد نمایید.

راه‌حل‌های رایج برای خطاهای اجرا (سطح Intermediate)

اگر تنظیمات اولیه را به درستی انجام داده‌اید اما کد شما همچنان اجرا نمی‌شود، وقت آن است که به بررسی خطاهای رایج‌تر و محیط‌های پیشرفته‌تر بپردازیم. اینجاست که ما بین اجرا توسط دکمه “Run” و استفاده از ترمینال تفاوت قائل می‌شویم.

تفاوت دکمه “Run” و ترمینال (Terminal)

هنگامی که شما در VS Code دکمه Run (اجرا) (معمولاً آیکون مثلث سبز رنگ در گوشه بالا سمت راست) را می‌زنید، VS Code در واقع از یک ابزار داخلی به نام Code Runner (تلفظ: کد رانر) (اگر نصب شده باشد) یا از ابزار اشکال‌زدایی (Debugger) برای اجرای فایل شما استفاده می‌کند. این روش سریع است اما گاهی اوقات در تشخیص محیط‌های مجازی (Virtual Environments) و تنظیمات پیچیده‌تر با مشکل مواجه می‌شود.

نکته تخصصی: برای جلوگیری از ابهام، همیشه ابتدا سعی کنید کد خود را مستقیماً در ترمینال داخلی (Integrated Terminal) VS Code اجرا کنید.

1. ترمینال داخلی VS Code را با Ctrl+’ (کنترل به همراه دکمه تیلدا) باز کنید.
2. مطمئن شوید که در مسیر صحیح پروژه قرار دارید (از دستور ls یا dir برای بررسی فایل‌ها استفاده کنید).
3. دستور اجرای مستقیم را وارد کنید:

Bash

python your_file_name.py

اگر کد در اینجا اجرا شود، مشکل شما صرفاً در تنظیمات Code Runner یا Debugger است.

اهمیت محیط‌های مجازی (Virtual Environments)

یکی از مفاهیم کلیدی برای هر برنامه‌نویس پایتون، درک و استفاده از محیط‌های مجازی (Virtual Environments – تلفظ: ویرچوال اینوایِرِمِنتز) است.

محیط مجازی چیست؟

یک محیط مجازی، در ساده‌ترین تعریف، یک کپی ایزوله‌شده از مفسر پایتون است. به جای نصب تمام پکیج‌ها (Packages) و کتابخانه‌ها (Libraries) در نصب اصلی پایتون سیستم (که می‌تواند منجر به تداخل شود)، محیط مجازی به شما اجازه می‌دهد برای هر پروژه یک محیط تمیز و مستقل با پکیج‌های خاص خودش بسازید. این ایزوله‌سازی از رایج‌ترین علل خطای “Module Not Found” (ماژول پیدا نشد) جلوگیری می‌کند.

نحوه ساخت و فعال‌سازی در VS Code:

1. ساخت: در ترمینال، در پوشه پروژه خود:

Bash

python -m venv venv

(این دستور یک پوشه به نام venv ایجاد می‌کند).

1. فعال‌سازی (ویندوز):

Bash

.\venv\Scripts\activate

(پس از فعال‌سازی، نام (venv) باید در ابتدای خط فرمان ترمینال شما ظاهر شود.)

1. انتخاب در VS Code: مجدداً به نوار وضعیت پایین VS Code بروید و روی نام مفسر کلیک کنید. حالا مفسر محیط مجازی (.\venv\Scripts\python.exe) را انتخاب کنید.

نکته کاربردی: پایتون در سال 2025 همچنان با افزایش حجم پروژه‌ها و وابستگی‌های پیچیده مواجه است، و استفاده از محیط‌های مجازی به یک استاندارد صنعتی تبدیل شده است. بیش از ۸۰٪ از پروژه‌های جدی پایتون از این ساختار استفاده می‌کنند.

رفع خطاهای پیشرفته و اشکال‌زدایی حرفه‌ای (سطح Advanced)

در این بخش به سراغ پیچیده‌ترین سناریوهایی می‌رویم که مانع اجرا نشدن پایتون در vscode می‌شوند. این مشکلات اغلب به تنظیمات پیشرفته اشکال‌زدایی و ساختار پروژه بازمی‌گردد.

اشکال‌زدایی (Debugging) حرفه‌ای با VS Code

اگرچه اجرای ساده کد مهم است، اما توانایی اشکال‌زدایی (Debugging – تلفظ: دیباگینگ) حرفه‌ای کلید یافتن خطاهایی است که در زمان اجرا (Runtime) رخ می‌دهند. VS Code یک دیباگر بسیار قدرتمند دارد.

1. نصب دیباگر (اختیاری): مطمئن شوید که اکستنشن پایتون به‌روز است. دیباگر پایتون به طور پیش‌فرض در آن گنجانده شده است.
2. تنظیم Breakpoint: کنار خط کدی که شک دارید در آن خطا رخ می‌دهد، کلیک کنید تا یک Breakpoint (تلفظ: بریک‌پوینت) (دایره قرمز رنگ) ایجاد شود.
3. شروع اشکال‌زدایی: به بخش Run and Debug (آیکون سوسک در نوار کناری) بروید و دکمه Play را فشار دهید.
4. بررسی متغیرها (Variables): اجرای کد در محل Breakpoint متوقف می‌شود. حالا می‌توانید در پنل سمت چپ، مقدار لحظه‌ای تمام متغیرها (Variables) را مشاهده کنید. این قوی‌ترین ابزار برای فهمیدن این است که چرا یک تابع (Function) یا کلاس (Class) آنطور که انتظار داشتید عمل نمی‌کند.

توضیح علمی:

فرایند اشکال‌زدایی بر مبنای توقف اجرای برنامه در یک نقطه خاص و بازرسی پشته فراخوانی (Call Stack) و حافظه است. این کار به برنامه‌نویس اجازه می‌دهد تا فلو (Flow) یا جریان منطقی برنامه را دنبال کند و خطای نامرئی (مانند خطای منطقی) را پیدا کند.

مدیریت فایل launch.json برای اجرای سفارشی

برای توسعه‌دهندگان پیشرفته، دکمه ساده “Run” کافی نیست. در پروژه‌های پیچیده (مثلاً پروژه‌های دارای آرگومان‌های خط فرمان (Command Line Arguments) یا متغیرهای محیطی (Environment Variables))، شما باید فایل launch.json را تنظیم کنید.

1. در پنل Run and Debug، روی آیکون چرخ‌دنده کلیک کنید و Python File را انتخاب کنید.
2. VS Code یک فایل launch.json در پوشه .vscode پروژه شما ایجاد می‌کند.
3. این فایل شامل یک یا چند پیکربندی (Configuration) است که به VS Code می‌گوید چگونه کد را اجرا کند.

مثال پیکربندی پیشرفته (برای ارسال آرگومان):

فرض کنید برنامه شما نیاز به یک ورودی مسیر فایل دارد.

JSON

{

“name”: “Python: Current File with Args”,

“type”: “python”,

“request”: “launch”,

“program”: “${file}”,

“console”: “integratedTerminal”,

“args”: [

“–input”, “data/test_file.csv”,

“–output”, “results/output.txt”

]

}

حالا با انتخاب این پیکربندی، کد شما با آرگومان‌های مشخص شده اجرا می‌شود و دیگر دچار خطای “Missing Required Argument” نخواهید شد.

راه‌حل‌های نهایی و نکات حیاتی SEO

اگر با انجام تمام مراحل بالا، همچنان با مشکل مواجه هستید، وقت آن است که به راه‌حل‌های نهایی و تخصصی‌تر روی بیاوریم که اغلب مربوط به تداخل سیستم یا تنظیمات سطح پایین هستند.

تداخل Path و مفسرهای چندگانه (Python Hell)

بسیاری از توسعه‌دهندگان چندین نسخه پایتون (مثلاً ۳.۸، ۳.۱۰ و ۳.۱۲) روی سیستم خود نصب دارند. اگر تنظیمات Path سیستم شما به نسخه قدیمی اشاره کند، VS Code ممکن است مفسر صحیح را نشناسد.

راه‌حل:

1. حذف Path اضافی: به تنظیمات Environment Variables (تلفظ: انوایِرِمِنت وریبلز) در ویندوز بروید.
2. تمام مسیرهایی را که به نسخه‌های قدیمی پایتون اشاره می‌کنند از متغیر Path حذف کنید.
3. اطمینان حاصل کنید که فقط مسیر مفسر اصلی یا مسیر فعال‌شده محیط مجازی در حال استفاده باشد.
4. همیشه برای نصب پکیج‌ها (Pip install) از مفسر محیط مجازی فعال‌شده استفاده کنید.

استفاده از محیط‌های مدیریت پکیج پیشرفته (Anaconda)

برای کسانی که در حوزه‌های علم داده (Data Science)، یادگیری ماشین (Machine Learning) و پروژه‌های بزرگ کار می‌کنند، استفاده از آناکوندا (Anaconda – تلفظ: آناکوندا) اکیداً توصیه می‌شود. آناکوندا نه تنها پایتون و یک مفسر را نصب می‌کند، بلکه یک سیستم مدیریت محیط و پکیج به نام Conda (تلفظ: کُندا) را ارائه می‌دهد که بسیار قوی‌تر از venv سنتی است.

مزیت: Conda بسیاری از مشکلات وابستگی پکیج‌های پیچیده (مانند NumPy یا TensorFlow) را حل می‌کند که اغلب منبع خطاهای اجرا نشدن پایتون در vscode هستند. VS Code اکستنشن رسمی آناکوندا را نیز پشتیبانی می‌کند.

آمار و حقایق جالب درباره پایتون در سال ۲۰۲۵

پایتون، به عنوان یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا، همچنان در حال رشد و تحول است. درک این آمارها می‌تواند دید شما را نسبت به اهمیت تسلط بر ابزارهایی مانند VS Code افزایش دهد.

جدول: رشد و محبوبیت پایتون (آپدیت ۲۰۲۵)

نتیجه‌گیری قوی

همانطور که دیدیم، مشکل اجرا نشدن پایتون در VS Code (ویژوال استودیو کد) به ندرت یک “اشکال نرم‌افزاری” است؛ بلکه معمولاً نتیجه یک ناهماهنگی در تنظیمات محیط توسعه، مفسر، یا مسیرهای سیستم است. ما از مراحل اساسی برای مبتدیان، مانند نصب Path و انتخاب مفسر، تا مفاهیم پیشرفته‌ای مانند محیط‌های مجازی، اشکال‌زدایی حرفه‌ای (Debugging) و تنظیمات فایل launch.json را پوشش دادیم. کلید موفقیت، درک این نکته است که VS Code فقط یک ویرایشگر قدرتمند است و برای کار کردن به یک مفسر پایتون کاملاً تنظیم‌شده نیاز دارد. با به‌کارگیری این نکات، نه تنها بر مشکل اجرا نشدن کد غلبه می‌کنید، بلکه به یک توسعه‌دهنده پایتون حرفه‌ای تبدیل خواهید شد که محیط خود را کاملاً درک می‌کند.